Op vrijdagmiddag 6 september 2019 organiseerden de Stichting VHV (vrienden van de historie van de vakbeweging) en de Stichting SBI een bijeenkomst over de 200 van Mertens…. op Campus Landgoed Zonheuvel (SBI) in Doorn (Amersfoortseweg 98). Voor de huidige generatie is ‘de 200 van Mertens’ een onbekend begrip, maar voor vele ouderen een herkenbare uitspraak.
Toen
Op zaterdag 19 oktober 1968 is NKV-voorzitter Jan Mertens afgereisd naar Sneek om het jubilerende NKV-district Friesland toe te spreken. Hier spreekt hij de gedenkwaardige woorden: “In Nederland hebben wij in ons economisch bestel te maken met wat ik zou willen noemen een lijnenspel. Onlangs hebben wij gesteld dat de hele economie in ons land in handen is van rond tweehonderd personen. Van een groep mensen die elkaar goed kent en elkaar frequent ontmoet in verschillende colleges. Het is zowel een machtige, financieel sterke als beangstigende groep.
Vanaf 1968 is de onzichtbare machtsconcentratie, in handen van enkelen, een regelmatig terugkerend maatschappelijk thema. In 1998 (met een update in 2000) verscheen onder meer de Atlas van de macht. De vanaf 2006 jaarlijks verschijnende top 200 van De Volkskrant is eveneens een duidelijke erfenis van de ‘200 van Mertens’.
De video die werd vertoond op deze bijeenkomst:
Vandaag en morgen
Maar we kunnen ook een stap verdergaan: ‘ligt de machtsconcentratie nog wel bij de ‘200’ of verschuiven de panelen zo snel, dat ook de macht geglobaliseerd is, en staan wij machteloos?’ Een debat dat ruim 50 jaar na de uitspraak van Mertens nog iedere keer gevoerd zal moeten worden. Met vragen als ‘waar ligt de macht?’, en ‘hoe kan je er invloed op uitoefenen?’
Sprekers:
1. Prof. Dr. F.N. Stokman, RU Groningen.
Hij was één van de onderzoekers, die in 1975 “Graven naar macht” publiceerde. Aanleiding tot dit onderzoek was de uitspraak van Mertens in 1968.
2. Jeroen Smit is een Nederlands bedrijfskundige en journalist. Van september 2011 tot september 2015 was hij hoogleraar journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen en hij is onder meer auteur van ‘De Prooi: Blinde trots breekt ABN Amro’.
Praktijk van alledag
Belangrijke spelers uit de polder van vandaag gaan met elkaar en met de mensen in de zaal in debat over ‘waar ligt dan die macht en welke invloed hebben we en willen we hebben?’
Cees Oudshoorn (algemeen directeur VNO-NCW)
Zakaria Boufangacha (lid hoofdbestuur FNV)
Ferd Crone (lid Eerste Kamer voor de Partij van de Arbeid).