‘Focus je als OR op de langetermijnstrategie van de organisatie.’
Anna Pot is sinds september vorig jaar 2024 de nieuwe Nationaal Coördinator Duurzame Ontwikkelingsdoelen (de SDG’s). Haar taak: het bevorderen van de implementatie van de SDG-doelen in en door Nederland. Een gesprek over de rol die ondernemingsraden spelen in de realisatie van de SDG’s.
Tekst: Desmond Thuis en Wim Oolbekkink | Foto: Sidney Latuperissa
Anna Pot: “Ik ben zelf OR-lid geweest bij APG, de pensioenuitvoerder voor overheid en onderwijs. Daar werd ik me pas echt goed bewust van welke invloed je kunt hebben als werknemer. Met name bij grote organisaties kun je vervallen in de gedachte dat ze het bij de top allemaal wel zullen weten. Dat is niet waar. Als werknemer hoor je erbij, en kan je je uitspreken. Sterker, ik vind dat je mee moét doen in de verduurzaming van je bedrijf. Vanuit de ondernemingsraad (OR) kun je een cruciale rol spelen om de hele beweging aan te slingeren. Om mensen te laten zien wat je kan doen. Het gaat om echte, concrete actie.”
Achteroverleunen
Anna Pot is er niet de persoon naar om achterover te leunen. Zo speelde ze voor APG een belangrijke rol in de ontwikkeling van Green & Social Bonds voor de Amerikaanse markt.
Pot: “Als burger, als wereldburger: iedereen heeft een rol te spelen in onze gezamenlijke toekomst, voor een duurzame wereld. En dat zeg ik ook als reactie op de neiging om te zeggen dat het toch allemaal door de politiek of wie dan ook wordt bepaald. Achteroverleunen, commentaar geven en dat ‘zij’ het fout doen of niet hebben begrepen. Nee, we hebben iedereen nodig! De Sustainable Development Goals (SDG’s) zijn van ons allemaal, en daar kunnen we allemaal ook iets mee. En voor mij is zo’n positie als OR-lid dan ook van belang om iedereen mee te krijgen. We hebben iedereen nodig om in 2030 die doelen te halen.”
Bij wie ligt volgens jou de verantwoordelijkheid?
“Medezeggenschap is een two-way street. Het is een verplichting vanuit de werkgever om een ondernemingsraad in te stellen. Maar er ligt ook een verantwoordelijkheid voor de werknemer om actief invulling te geven aan medezeggenschap. En niet vanuit de klagende leunstoel. Nee, kom op! Je kunt agenderen en participeren. Je kunt het verschil maken. Ik voelde me ooit ook niet vertegenwoordigd door de OR. Daar heb ik samen met collega’s wat aan gedaan, en door onze actie is de OR toen flink verjongd en ververst. Dus niet praten over het feit dat het niet goed is, maar in actie komen. En het is echt nodig om zo’n organisatie te veranderen. Je kan dat niet alleen. En de OR is een waardevol en bijzonder orgaan om die verandering op gang te brengen. En het is mijn ervaring dat als je dat gaat doen en je de rest mee krijgt het dan gaat vliegen.”
Hoe kan de medezeggenschap helpen bij de realisatie van de SDG-doelen?
“Medezeggenschap kan het ambitieniveau van bedrijven rond de realisatie van de duurzaamheidsdoelen omhoog brengen. Bedrijven spelen absoluut een grote rol in de transitie naar een duurzame wereld, ook als het gaat om innovatieve oplossingen. En die transitie is niet alleen van belang voor de wereld, maar ook voor het bedrijf zelf. Ze zullen zich moeten aanpassen aan de nieuwe realiteit. De grote problemen die er zijn, het toekomstig gebrek aan water, de afname van de biodiversiteit en de zorgen rond het klimaat. Daar hebben ze een morele rol in. Maar daarnaast is het van belang voor bedrijven dat ze zaken kunnen blijven doen in een duurzame wereld. En als jij dat beter en sneller kan dan je concurrent, dan heb je daar een voordeel mee. Maar dan moet je wel vandaag beginnen met het verzetten van je bakens. Bedrijven moeten vanaf dit jaar voldoen aan de nieuwe Europese wetgeving op verantwoord ondernemen; de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). De Ondernemingsraad kan het management aansporen om deze kans betekenisvol te benutten door de Sustainable Development Goals op te nemen in de strategie.
Welke concrete taak heeft een OR hier in?
“Uiteindelijk gaat het over de langetermijnstrategie van een onderneming. Als OR heb je de taak om dat langetermijnperspectief scherp te houden. Dus stel als OR-lid die duurzaamheidsuitdaging aan de orde. Dat belang heb je te dienen. Sterker nog, je kan als OR-lid initiatieven nemen om inbreng te hebben op die lange termijn strategie. En breng dan initiatieven of voorstellen in op de verduurzaming van de strategie. Vervolgens maak je verbinding om alle medewerkers mee te krijgen. Je rol als OR-lid is cruciaal.”
U bent nu 100 dagen aan de slag in uw nieuwe rol. Wat is u opgevallen?
“Er gebeurt ontzettend veel rond het bereiken van de SDG-doelen. Het is super inspirerend om te zien hoeveel energie er is en hoeveel lokale en regionale initiatieven er zijn. Dat geeft me energie omdat er nogal wat aan de hand is in de wereld. Het is van belang dat iedereen meedoet en blijft meedoen. Ik wil al deze initiatieven, ideeën en resultaten en hoe dat mij inspireert, overbrengen aan de regering en de Kamerleden, die uiteindelijk ervoor moeten zorgen dat Nederland genoeg stappen blijft maken om die doelen in 2030 te behalen.”
Waar moet aan gewerkt worden?
“Een van de punten waar we de komende periode een extra inspanning moeten doen is de impact die Nederlandse bedrijven hebben op andere plekken in de wereld. Die inspanning blijft achter. De grote impact op elders is natuurlijk ook te verklaren doordat we als Nederland zeer internationaal verbonden zijn. Dus ons handelen heeft dan ook effecten buiten ons eigen land. Het positieve verhaal is dat er een duidelijk mandaat is van de huidige kabinet dat we niet tornen aan de afspraken rond de duurzaamheidsdoelstellingen. De SDG’s behalen voor 2030 is een commitment wat wij als Nederland hebben gemaakt. En daar stappen we niet van af. Dus we moeten gewoon ons ding blijven doen. En we moeten dat ding ook goed blijven doen. We moeten daar goed over rapporteren richting politiek en goed laten zien wat het ons oplevert en wat de meerwaarde is die het heeft voor bedrijven. Dat we die breedte aan initiatieven en wat er allemaal gebeurt op al die verschillende tafels bondiger en met meer focus weten te vatten en dat ook meer laten zien. Zodat we het parlement goed in staat stellen om een controlerende rol te spelen.”
Pot vervolgt: “Ik denk dat we ook meer kunnen doen door de nationale en de internationale agenda meer met elkaar te verbinden. Vanuit de Verenigde Naties hebben we een strakke agenda naar 2030 toe. Daar zit een roadmap in hoe we als wereld zo dicht mogelijk bij die doelen kunnen komen. En ik denk dat die stappen, die agenda die we als Nederland met onze andere collega-lidstaten volgen, dat we die beter kunnen verbinden met wat er hier in Nederland gebeurt. Ik denk dat het enerzijds helpt om mensen hier te motiveren en te inspireren. We zijn onderdeel van een groter geheel. Maar ook andersom denk ik dat we de Nederlandse belangen ook beter kunnen vertegenwoordigen in de internationale agenda.”
Bij SBI zijn we ook SDG House Landgoed Zonheuvel. Hoe kunnen wij ondersteunen in de realisatie van de ambities?
“Door jullie positie te versterken in het netwerk van mensen die komen voor congressen en meetings en de initiatieven met bedrijven rond ondernemingsraden. Het blijven mobiliseren van mensen, dat is van groot belang. En om een extra stap te kunnen doen is het ook zaak om constant de verbinding met het grotere geheel te maken, de internationale agenda. Daar zie ik kansen. We ondersteunen dan ook het initiatief van SBI om samen met SDG Nederland een portal te maken over medezeggenschap en de SDG’s.”